0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Rahmi Koç Müzesi’nin oyuncak bölümünü gezerken çocukluğumun oyuncaklarını görmek bana mahallemizdeki bir pasajın içinde bulunan tamirci dükkânını hatırlattı. İşletmecisi bembeyaz saçlarıyla yaşlı ve tonton bir amcaydı. Oğluma döndüm ve dedim ki, “Biliyor musun Eren, ben çocukken oyuncak tamircileri vardı. Bozulan oyuncaklarımızı atmaz, tamire götürürdük”
Şimdi çocuklarımıza gülünç gelebilir. Çünkü onlar günümüzün tüketim ekonomisinde bozulan oyuncakları atıp yenisini almaya alıştırıldılar. Zaten oyuncak tamiri yapan birini de bulamazsınız. Yok olmuş bir meslek bu.
Buradan yola çıktığımda çocukluğumun bir mesleği daha aklıma geldi. Şemsiye tamirciliği. Yok, yanlış okumadınız. Şemsiyeler o kadar kaliteli dolayısıyla pahalıydı ki o zaman, mekanizması bozulduğu ya da bir teli kırıldığında sırf bu işi yapan tamircilere götürülürdü. Benim yaş grubum mutlaka hatırlar.
Artık her şeyin ucuzu çıktı ama kalite de düştü. Dolayısıyla kimse tamir ettirmeye uğraşmıyor zaten tamir de o kadar pahalı ki yenisini almak tercih ediliyor. Ayakkabı tamirciliği, koltuk döşemeciliği, hallaçlık, bileyicilik yok olmaya yüz tutmuş mesleklerden ilk aklıma gelenler.
Bir de sanat ve zanaatlar var yok olan ya da yok olmakta olan. İlk akla gelenler halıcılık ve dokumacılık. Makine tezgâhları ucuz naylon kumaşlar ürettikçe pahalı pamuk ve ipek dokuma kumaşlara rağbet azaldı ve bu kumaşların üretimi de durdu. Köylü de pamuk yetiştirmez oldu.
Suni ipekler çıkınca kozacılık da yok oldu. Makine halıları da her biri bir sanat eseri olan, duyguyla dokunmuş güzelim el halılarını yok etti.
Kuştüyü hazır yorganlar çıktıktan sonra yorgancılar, dolayısıyla hallaçlar birer birer kayboldu mahallelerimizden.
Macuncular, külekçiler( plastik kapların bulunmasından önce yiyeceklerin saklanması için kullanılan tahta kovalar), yemeniciler, şapkacılar, sepetçiler, bastoncular, çömlekçiler, saat tamircileri terk ettiler bizi.
Sütçülerin, çerçilerin, yoğurtçuların sesleri duyulmuyor artık sokaklarda. Şerbetçiler, takunyacılar, eyerciler yok artık. Kilimciler, sandalyeciler, bakırcılar, sedefkârlar, hasırcılar, sadece bazı turistik mekânlarda bulunuyor. Kendirciler( halatçı),lostracılar, hamutçular, ayakkabıcılar, demirciler, nalbantlar, körükçüler, hatta terziler de can çekişmekte olan mesleklerin son temsilcileri.
Plastiklerinin çıkmasıyla şimşir tarakçılık da yok oldu. Oymacılık da çok azaldı.
Bu meslekler hayatımızdan çıkarken ustalık ve çıraklığı da beraberlerinde götürüyorlar.
Her aile çocuğunun üniversitede okumasını istediği için çırak zaten bulunmuyor.
Teknolojik gelişmelerle birlikte değişim gösteren üretim biçimleri ile birlikte kaybolan veya kaybolmakta olan bu geleneksel mesleklerin yeniden canlandırılarak gelecek nesillere aktarılması, usta çırak ilişkisine tekrar dönülerek bu sanat ve zanaatların öğretilmesi, yeni ustaların yetiştirilmesi geleneksel kültürümüzün devamlılığını sağlayacaktır.