DENİZLİ’NİN GELENEKSEL MESLEKLERİ

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Denizli’nin Çameli, Acıpayam, Tavas, Çal ve Güney gibi ilçelerinin kırsal alanlarında geçmişten beri süre gelen geleneksel meslekler hâlâ varlığını sürdürmeye devam ediyor. Özellikle kadınların kendi el emekleriyle yaptıkları yöresel işler günümüzde hâlâ rağbet görmektedir. Her şeyin makineleşip el işçiliğinin talep görmediği teknoloji çağında hala bu tarz yöresel el emeklerine değer verilerek talep görmesi sevindirici bir durum. Kültürün bir parçası olan gelenek ve göreneklerin devam ettirilmesi ve yeni nesillere aktarılması adına teşvik edici hamleler atılmasının gerekliliği ön plana çıkıyor.

Denizli’nin geleneksel el sanatları arasında en yaygın olanları şunlardır: dokumacılık, hasırcılık, dericilik, testi ve bardak yapımcılığı, urgancılık, bakırcılık, demircilik, tarakçılık, semercilik-saraçlık, tel kırma gümüş işleri, iğne işleri, ağaç işleri. Hepsinin uzun uğraşlar ve farklı işlemler sonunda elde edilmesi her işin ayrı inceliği olduğunu bizlere gösteriyor.

İlk olarak dokumacılığa değinecek olursak Denizli’de dokumacılığın kökeninin antik dönemlere dayandığını ifade edebiliriz. Bu el sanatı Çürüksu ve Büyük Menderes vadilerinin, Türkler tarafından iskân edilmesinden sonra da gelişerek devam etmiştir. Dokumacılığı genellikle kadınların yaptığı görülmektedir. Çürüksu ovasında yetiştirilen pamuklar iplik haline getirilir, ceviz yaprağı, soğan kabuğu, palamut, sumak, mazı gibi birçok ot ve köklerden elde edilen boyalarla renklendirmeler yapılır, koyun cinslerinden elde edilen yünlerden ise kumaşlar dokunur. Bu kumaşlar dokunulduğu kentlerin adıyla isimlendirilir ve hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarına gönderilir.  Günümüzde ise yün ip boyama ustaları eski yöntemlerle ipleri boyamaktadırlar. Kadınlar genellikle kilim ve yolluk dokumacılığında aktif rol oynamaktadır.

Dericilik mesleği de Denizli’de kökeni eskiye dayanan bir uğraştır. Bu uğraş Türkmen Boyları’nın, Denizli yöresine yerleşmelerinden sonra daha da değer kazanmıştır. Dericilik genelde nehir ve akarsuları ile çevrelenmiş bölgelerde yapılırdı. Denizli kent merkezi, Honaz, Yeşilyuva ve Buldan ilçesine bağlı Narlıdere köyü, tabakçılık ve çizme yapımında gelişmiştir. Yeşilyuva ise geçmişten günümüze dericiliğin merkezi haline gelmiştir. Eskiden dericilikle geçimini sağlayan insanlar, bugünlerde mesleklerini ayakkabı imalathanelerine taşıdılar. Eskiden tüm ayakkabı işlemlerini el işçiliğiyle tamamlayan ustalar artık çoğu işi makinelere bırakmış durumda. Bugün sadece özel üretim ürünlerde el işçiliğini görebiliyoruz.  Sanayileşmiş üretimle birlikte işler daha hızlı olsa da niteliğinin ne kadar iyi olduğu tartışılır bir konu elbette.

Tavas, Serinhisar ve Sarayköy gibi ilçelerde yol kenarlarında aralıklarla testi, toprak bardak, küp, saksı gibi el sanatlarının sıralandığı birçok dükkâna rastlamak mümkündür. Bu ilçelerin kırmızı toprakları bardak ve testi yapımı için oldukça uygun olması bu sanat dalının gelişim göstermesine neden olmuştur. Bıçakçılıkta yine Denizli’nin en eski meslek türlerinden bir tanesi. Dünyaca ünlü Yatağan bıçaklarının yanında çakı, tahra, balta, makas, kırklık, saban demiri ve pala gibi iş aletleri de üretilerek vatandaşın günlük hayatını kolaylaştıran malzemeler üretilmektedir. Yatağan insanının maden sanatındaki yaratıcılığı ve tarihten beri süregelen bıçak yapımındaki hünerleri tanıtılmalıdır. Maalesef saydığımız tüm bu geleneksel mesleklere gençlerin ilgisi oldukça az. Hatta birçok meslek türü yok olmaya yüz tutmuş, gelecek nesillerin maharetini işçiliğini keşfedemediği bir hale dönüşmüştür.