İŞÇİ ÖLÜMÜ OLMASIN SENDİKALAŞMA OLSUN

MAVİ DE İŞÇİDİR, BEYAZ DA, GRİ DE…

-İşçi kime denir?

 “İşçi, İş kanununa baktığımız zaman 4857 Sayılı İş Kanunun 2. Maddesinde ‘bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denmektedir.’ ibaresini görürüz. TDK’ya baktığımız zaman ise ‘başkasının yararına bedenini, kafa gücünü veya el becerisini kullanarak ücretle çalışan kimse’ olarak tanımlanmaktadır. Bu ifadeler genel kapsamda değerlendirildiği zaman ücret karşılığı çalışan insanların tamamının işçi olarak adlandırıldığı görülmektedir. Buradan hareketle işçi kavramı, genel kanının aksine sadece mavi tulum giyerek fabrika ya da atölyelerde çalışan insanlar olarak değerlendirilmemelidir.”

OLUŞTURULMUŞ SUNİ AYRIMLAR

-Çalışma hayatında ki beyaz yaka & mavi yaka ayrımı konusunda ne düşünüyorsunuz?

 “Beyaz yaka, Gri yaka ya da Mavi yaka gibi ayrımlar tamamen sendikal örgütlenmenin baskılanması için politika üreticileri tarafından oluşturulmuş suni ayrımlardır. Eğitim seviyesi, ücret düzeyi, yaptığı işin niteliğine bakılmaksızın fiziksel ya da zihinsel faaliyetleri karşılığında bir işverenden ücret alan herkes işçidir.”

SENDİKA ÇIKARLARI KORUR

-Sendika nedir?  İşçi sendikası ne yapar?

 “Sendika, işçilerin ya da işverenlerin ayrı ayrı olmak üzere iş, kazanç, toplumsal ve kültürel konular yönünden çıkarlarını korumak, yeni haklar sağlamak ve onları daha da geliştirmek amacıyla aralarında yasalar uyarınca kurdukları örgütlerdir. Sendika, çalışanların sosyal, ekonomik hak ve çıkarlarını korumak, sorunlarını çözme amacı ile kurulmuş ekonomik öğeler taşıyan, devlet, siyasi parti örgütlenmelerinden bağımsız örgütlerdir. Sendikalar belirli iş kolu ya da meslek gruplarını kapsayabilir. Anayasamızın 51. Maddesi ve 6356 Sayılı sendikalar Kanununun 17. Maddesi ve bu maddeleri takip eden maddeler sendikalaşma, sendika üyeliği ve sendika seçme gibi hakları kanunlar ile güvence altına almıştır.  İşçi sendikaları, üyelerin çalışma ve ücret koşullarını iyileştirmek için, onlara çeşitli ekonomik ve sosyal haklar sağlamak, işyerinde insan onuruna yakışır adil bir çalışma ortamı yaratmak, işçileri üretim süreci ile ilgili bütün konulara dahil edebilmek için; üyeleri adına, işverenler ile toplu iş sözleşmesi masasına oturur ve işçilerin menfaatini gözeterek toplu iş sözleşmesini sonuca bağlarlar. İşçi sendikalarının ana görevi üyelerinin ekonomik ve sosyal çıkarlarını gözetmek ve bu alanlarda iyileştirme yapmaktır.”

TÜRKİYE’DE Kİ EN FAZLA ÜYEYE SAHİP İŞÇİ SENDİKASI

-Türk metal sendikası kimdir ve ne iş yapar?

 “Türk Metal, 10 Temmuz 1963 tarihinde MKE – Kırıkkale Makine Kimya Sanayi Silah ve Mühimmat Bölümlerinde ki işçiler tarafından kurulmuş bir sendikadır. Genel başkanımız Sayın Pevrul Kavlak’tır. Türkiye’nin en büyük işçi konfederasyonu olan TÜRK-İş’e üye 34 sendikadan birisidir. Genel başkanımız aynı zamanda Türk-İş’in Genel Sekreterdir. 12 Numaralı Metal iş kolunda faaliyet göstermektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Ocak 2023 tarihinde açıkladığı veriler ışığında 260 binlik üye sayısı ile Türkiye’de ki en fazla üyeye sahip işçi sendikasıdır. Otomotiv, Silah, Beyaz Eşya, Elektronik, Demir-Çelik gibi sektörlerde Türkiye’nin lokomotifi olan adını bildiğiniz birçok markanın, işyerlerinin neredeyse tamamında örgütlü. Türkiye’nin 81 ilinde bulunan ve aktif olarak faaliyet gösteren bir sendikadır.”

HER BAŞLIKTA FARKLI PROBLEMLER YUMAĞI KARŞIMIZA ÇIKMAKTA

-Türkiye’de işçiler çalışma hayatında ne gibi zorluklarla karşılaşıyor?

 “İşçilerin sorunları neler buna değinecek olursak, hem ulusal hem ise yerel düzeyde her iş kolunda ve her işyerinde çalışanların belli ortak sorunları var. Bu sorunları çalışanlar açısından ana başlıklar altında ele alacak olursak, Çocuk İşçiler, Göçmen İşçiler Kayıt Dışı işçiler, Kadın İşçiler, Engelli işçiler, Mevsimlik İşçiler, Taşeron İşçiler gibi çeşitli kategorilere ayırmak mümkün. Çünkü her başlıkta farklı problemler yumağı karşımıza çıkmakta.

Bunun yanı sıra çalışma hayatının kronik problemleri açısından durumu değerlendirecek olursak, ücretsel ve ekonomik problemler, sendikal örgütlenme sürecinde ki zorluklar, taşeronlaşma, iş sağlığı ve iş güvenliği sorunları, meslek hastalıkları, mobbing, kayıt dışı istihdam, iş kanunu ve mevzuatlara aykırı uygulamalardan kaynaklı sorunlar vb. şeklinde çeşitli alt başlıklar açılabilir. Bu problemlerin oluşturduğu mağduriyetlere gelecek olursak, çocuk ve kadın işçiler söz konusu olduğunda eşit işe eşit ücret verilmemesi, mobbing, taciz, kayıt dışılık ilk akla gelenler. Maalesef çocuklar ve göçmenlerin büyük bir bölümü yasal gereklilikleri karşılayamadıkları için kayıt dışı bir şekilde merdiven altı işyerlerinde kölelik düzeninde çalıştırılıyor.  Yasal zemini olmadığı için bu insanların hiçbiri hak arayışı içine girmiyor, daha acı olan ise resmiyette çalışmadıkları için bu insanlar yok sayılıyor, çok düşük ücretler alıyorlar ve sendikalaşma hakları da olmuyor, kaderlerine mahkûm edilmiş bir şekilde işverenin iradesi altında yaşam sürüyorlar.”

EŞİT İŞE, EŞİT ÜCRET PRENSİBİ UYGULANMIYOR

-Kadın çalışanlar ne durumdalar?

 “Çalışma hayatı ve çalışan kadınlar üzerine yapılan anketler ve çalışmalara bakıldığı zaman. Kadın çalışanların, eleman alımlarında daha az tercih edildiğini görüyoruz. Hamilelik, doğum vb. gerekçeler öne sürülerek tercih edilmiyorlar. Daha şanslı olup işe girebilen kadınlar ise aynı işte çalışmalarına rağmen erkek çalışanlardan daha düşük ücret alıyorlar. Eşit işe, eşit ücret prensibi uygulanmıyor. İşyerinde ki pozisyon ilerlemeleri ve kıdem değişikliklerinde erkek çalışanlar daha fazla tercih ediliyor.”

TÜRKİYE SENDİKACILIK TARİHİNDE İLKLERİN SENDİKASIYIZ

– Siz sendika olarak bu konu da neler yapıyoruz?

 “Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınlara pozitif ayrımcılık konusunda büyük mücadeleler veriyoruz. Toplu iş sözleşmesi yaptığımız işyerlerinde, kadın üyelerimiz için özel maddeler yazıyoruz, toplumsal cinsiyet eşitliği, gebelik dönemi, emziren anneler gibi birçok detay bu maddelerin içerisinde yer alıyor. Kadın üyelerimizin adil temsil edilmesi için kadın temsilcilerimiz görev yapıyor. Kadınların istihdam da daha fazla yer alması için çeşitli çalışmalar düzenliyoruz. Şunu da belirtmekte fayda görüyorum. Türk Metal Sendikası olarak biz ortalama her dört yılda bir Kadın kurultayları düzenliyoruz. Kadın kolları teşkilatımız var. Sendika yöneticilerimiz içinde kadınlar yer alıyor. Bu konularda da Türkiye Sendikacılık tarihinde ilklerin sendikasıyız.”

SENDİKALAŞMA İŞÇİ ÖLÜMÜNÜ DE AZA İNDİRİR

-Denizli’deki işçi ölümlerinin sebebi nedir?

“İş sağlığı güvenliğinin olmaması, iş sağlığı uzmanlarının olmaması da büyük bir etken.  Sendika oradaki iş sağlığını denetler. Örgütlü olduğumuz iş yerlerinde yedikleri yemekten, giydikleri üniformaya, koruyucu teçhizata kadara denetliyoruz. Bunları yaptığımız sözleşmelerde de ifade ediyoruz. Bizim sendikalarımızın olduğu kurumlarda işçi ölümlerini en aza indirmek için gayret ediyoruz. Çünkü iş sağlığı eğitimleri veriyoruz, işverenle birlikte çalışıyoruz, anlatıyoruz. Koruyucu teçhizatsız çalışmaların önüne geçmeye çalışıyoruz.  Bazı durumlarda da işverenlerin bu konu da çeşitli önlemler alması gerekiyor.  Biz bir devlet kurumu değiliz işçiler bize yetkiyi veriyor bizde müdahale ediyoruz. Sendika olarak istediğimiz bu konuda toplumsal bir bilincin oluşması. Önce işçiler bize ulaşsın ki bizde onlara ulaşabilelim. Bir iş yerinde kaza olsun istemiyorsak sendikalaşma olacak, iş güvenliği olacak, örgütlenme olacak, bireyselleşme olmayacak, her şeye kolektif bakılacak sürecin bu şekilde olması lazım. Keşke hiç iş kazası olmasa ama bunu en aza indirebilelim.  Bir de değinmekte fayda var meslek hastalıkları, uzuv kayıpları da önemli konular bunları olabildiğince en aza indirmemiz gerekiyor.”

Aslıhan Kılıçelli